Waarom lezen geen leren is
📖Waarom lezen (bijna) geen leren is
Veel leerlingen denken dat lezen hetzelfde is als leren. Je leest een tekst, je begrijpt wat er staat, en het voelt logisch. Dus ga je ervan uit dat je het kent. Totdat je er iets mee moet doen. Een toets maken. Een vraag beantwoorden. Iets uitleggen in je eigen woorden. En dan… is het weg. Dat voelt frustrerend, maar het ligt niet aan jou. Het ligt aan hoe leren werkt.
🧠Begrijpen is niet hetzelfde als onthouden
Tijdens het lezen gebeurt er iets verraderlijks. Je brein herkent de informatie en denkt: “Dit snap ik.” Dat geeft een gevoel van controle. Maar dat gevoel is misleidend. Want zolang je alleen leest, hoeft je brein de informatie niet actief op te halen. En juist dát ophalen is nodig om kennis te laten blijven hangen.
Met andere woorden:
👉 Begrijpen tijdens het lezen ≠ later kunnen herinneren.
🔍Waarom lezen zo aantrekkelijk voelt
Lezen voelt prettig omdat:
het weinig moeite kost
je geen fouten hoeft te maken
alles overzichtelijk voor je staat
Vooral bij leerlingen die:
graag goed voorbereid willen zijn
bang zijn om iets verkeerd te doen
of leren in een andere taal is lezen een veilige strategie.
Maar veilig betekent niet effectief.
⚙️Wat leren wél effectief maakt
Echt leren gebeurt pas wanneer je brein zelf aan het werk moet. Dat gebeurt wanneer je:
informatie probeert te herinneren zonder te kijken
jezelf vragen stelt
iets in je eigen woorden uitlegt
even vastloopt en opnieuw probeert
Dat moment van “even niet weten” is geen falen. Dat is precies waar leren begint.
✏️Een simpel voorbeeld
Stel: Je leest een paragraaf geschiedenis. Het voelt logisch. Je knikt. Je denkt: “Dit ken ik.”
Maar als iemand vraagt:
“Kun je dit in twee zinnen uitleggen?”
En je komt niet uit je woorden…dan is de informatie nog niet echt opgeslagen. Dat betekent niet dat je dom bent.
Het betekent dat je nog niet actief hebt geoefend met ophalen.
🚀Wat werkt beter dan alleen lezen?
Je hoeft lezen niet helemaal te schrappen. Maar het moet niet het eindpunt zijn.
Wat wél helpt:
na het lezen kort opschrijven wat je nog weet
jezelf vragen stellen over de stof
uitleggen alsof je het aan iemand anders vertelt
leren in korte stukken, met pauzes ertussen
Een voorbeeld hiervan is de 1-Minute Recall: een korte oefening waarin je één minuut opschrijft wat je nog weet, zonder te kijken. Klein, maar verrassend effectief.
🌍Extra belangrijk voor leerlingen in het buitenland
Je leert vaak:
in een andere taal
met andere uitlegstijlen
in een onderwijssysteem dat anders werkt dan je gewend bent
Dan voelt lezen soms als de enige houvast. Maar juist dan is het belangrijk om actief te oefenen met ophalen, zodat je niet alleen begrijpt wat je leest, maar ook vertrouwen krijgt in wat je weet.
🌱Tot slot
Als leren vooral bestaat uit lezen, kan het voelen alsof je veel doet en weinig resultaat ziet. Door kleine aanpassingen — zoals actief ophalen — kun je leren slimmer, effectiever en met meer rust aanpakken.
Wil je leren hoe je dit soort strategieën toepast op jouw school, jouw vakken en jouw manier van leren?
Dan sluit VivaRise Study & Flow hier naadloos op aan.